Opvoeding versus huisregels: De menselijke kant

Opvoeding versus huisregels. Ik had het er onlangs al over, met name over de praktische kant. En ik voeg er graag een menselijk deeltje aan toe. Nog eens kort samengevat: In een NSG maken we onderscheid tussen opvoeding en huisregels. Opvoeding behoort tot de biologische ouders, huisregels horen bij het huis en daar wordt op toegezien door de volwassenen die er leven, de biologische ouder en plusouder dus.

Vanuit professioneel oogpunt wordt wel al eens voorgesteld om een overeenkomst op te maken zodat er helderheid en duidelijkheid is voor iedereen. Hoewel ik veel waarde hecht aan helderheid, blijf dit voor mij allemaal heel erg op het praktische vlak hangen. Ik als coach én als plusmama mis een zone van het ‘mens zijn’ daartussen die niet te vatten is in een overeenkomst. Een zone die best kwetsbaar kan voelen, die gelinkt is aan wie wij zijn, waar wij voor staan als persoon, waar wij ons geraakt voelen.

Hoe ga je om met gevoelens? Met fouten maken? Verbinden met de ander die over je grenzen gaat? Een kind dat hooggevoelig is, temidden van een groot huishouden en de helft van het gezin waar hij of zij niet aan verwant is? Rouw van de kinderen om het gemis van het kerngezin? Dat gaat om emoties die plaatsvinden onder het dak en veel grootser zijn dan een afspraak.

Uitspraken als “In ons huis wenen we niet” of “Bij ons zijn we altijd goede vrienden” klinken als huisregels maar gaan over ons als mens. En is dat niet de basis van opvoeden? Op anababa.nl omschrijven ze opvoeding als volgt:

“Opvoeding is iedere invloed die mensen, bedoeld of onbedoeld, uitoefenen op de ontwikkeling van een kind.”

Zoiets valt voor mij niet vast te leggen in een overeenkomst en is, los van welke rol je ook vervult, uniek aan iedereen als mens. Je hebt als volwassene een belangrijke plaats in het leven van het kind. Naast ouders, andere familieleden, leerkrachten, ouders van andere kindjes…. ben jij ook een ander voorbeeld en mogelijke bron van inspiratie voor het kind hoe het zijn leven kan vormgeven. Nog los van hoe eng zoiets kan voelen, kan het zijn dat jij en jouw partner hier op een andere manier mee omgaan en dat zowel het domein van opvoeding als huisregels omvatten. Wanneer het kind iets per ongeluk stukmaakt door een onvoorzichtige actie… Waar focus je op? Waar focust je partner op en tot waar laat jij je daar in bijsturen door jouw partner als je het niet eens bent?

Je hebt je ‘rol’ als plusouder en daarin kan je een duidelijk onderscheid maken als het gaat over opvoeding en huisregels. Maar die rol als ‘mens’, dat is er eentje die soms heel rauw aanvoelt als je je daar alleen in voelt staan. Want je bevindt je in een gezin, een dynamiek tussen een biologische ouder en een kind die op basis van die natuurlijke binding tot stand komt. Daar heb je als plusouder biologisch gezien niets mee te maken. De huisregels stellen jullie samen op, maar de energie waarin je stapt om die toe te passen, dat valt niet te bepalen in een afspraak. Dat is er eentje die gevuld is met elementen uit jouw eigen ervaringen, uit jouw rugzak, uit jouw normen en waarden en die zijn niet ontstaan tesamen met dat kerngezin waar jouw partner en zijn of haar kinderen in gegroeid zijn.

En dan hebben we het er nog niet over dat de ene dag de andere niet is. En evolueren we elke dag. Waar we vorig jaar achter stonden, is misschien niet meer de overtuiging die we vandaag volgen omdat we intussen in een andere richting gegroeid zijn.

Daarom is het zo belangrijk om dicht bij onszelf te blijven. Dicht bij onze intuïtie. Wat klopt voor mij? Wie wil ik hier neerzetten, los van regeltjes en overeenkomsten, temidden van dit gezin waar ik deel van uit maak? Met welke energie wil ik mij hier bewegen?

Je kan elementen uit die grijze zones opvangen door dit bewust samen met je partner (de biologische ouder) te definiëren en daar kom je best al een heel eind mee. Maar daar blijft een ruimte tussen opvoeding en huisregels zitten die niet in woorden te vatten valt. De ruimte die je voelt vanuit je intuïtie, de ruimte die aangeeft dat iets niet klopt voor jou als mens, los van je rol als mama of plusmama. Of wel klopt.

Anderzijds wordt de andere biologische ouder buiten de huisregels gehouden. Wat in de huizen gebeurt, blijft binnen de huizen en wordt dus bepaald door de volwassenen die daar woont. Op het eerste zicht logisch en het beste voor ieders grenzen, duidelijkheid en om het plusgezin in zijn kracht te zetten. En toch... als ik op een dieper niveau kijk, voel ik ook hier de nood aan nuance. Als ik mij inbeeld dat ik gescheiden zou zijn en de plusmama op een heel ander niveau omgaat met bijvoorbeeld emoties, zou er ook iets in mij hard getriggerd worden om mij te moeien. Ik weet dat het vraagt om vertrouwen dat mijn kind zijn weg wel zou vinden, maar het zou voor mij niet meer 100% veilig voelen om mijn kind naar het andere huis te laten gaan.

Niet alles is altijd op te lossen. Soms vraagt het van ons om even in dat rauwe te blijven, er door te gaan en de rauwheid toe te laten, hoe oncomfortabel dat ook voelt. Ons eigen proces aan te kijken. In vertrouwen te stappen en tegelijk onszelf de toestemming geven dat we tellen, dat we voldoende zijn, dat we waardevol zijn. Als mama. Als plusmama. Als mens.