Zijn we wel plusmama?

Als we het hebben over onze positie in het nieuw samengestelde gezin, dan worden we ‘plusmama’ genoemd. Eigenlijk klopt deze naam niet (helemaal) voor mij en ik herken de weerstand bij vele plusmama's die in coaching komen. Het heeft iets te maken met verwachtingen, patronen en rollen die we daardoor automatisch opnemen. Je kiest ervoor om partner te worden van een man met kinderen. De maatschappij bedeelt je vanzelf ook een rol (plusmama) toe die gelinkt is aan de moederfiguur. Een variant op een mama als nieuwe rol waar we ons mee identificeren en onszelf op evalueren (‘ben ik wel goed bezig?’). Niet op basis van de partnerrelatie waar we voor kiezen, wel op basis van het kind dat erbij komt. Gek toch?

Als we in een eerste huwelijk trouwen, dan zijn we vrouw van. Kiezen we in dat huwelijk ook voor kinderen, dan worden we mama. Als we dan in een volgende relatie iemand ontmoeten die een kind heeft, dan worden we direct plusmama. Wat een druk ligt daar toch direct op, he. Terwijl het dus die partner is waar de positie om draait, dat is waardoor het nieuw samengestelde gezin überhaupt bestaat.

Ik weet, veel plusmama's zijn blij met initiatieven zoals een plusouderdag of als ze een attentie krijgen op moederdag. Heel begrijpelijk, het is zo erg aanwezig in ons leven. Tegelijk zijn er ook veel die het er moeilijk mee hebben om zich te identificeren met dat stukje mama in ‘plusmama’. Het is zelfs de basis van veel struggles. Ook heel begrijpelijk, ook net omdat het zo erg aanwezig is in ons leven.

Veel plusmama's die zelf ook kinderen hebben, die zichzelf een echte mama-mama voelen, strugglen echt met hun rol als plusmama. Met hun eigen kinderen gaat het allemaal vanzelf, met de pluskinderen voelen ze echter geen connectie.

Ik hoor het geregeld: “Ik voel daar geen band mee, kan het er niet voor opbrengen, kan er zelfs weinig van verdragen, terwijl ik engelengeduld heb met mijn eigen kinderen.” Dat zorgt voor een enorme tegenstrijdigheid in hun zelfwaardegevoel als mama. Want voor het ene kind voldoen ze wel aan ‘mama’, voor het andere kind niet. Een steek in hun moederhart, hun ‘falende’ moederhart.

Het lijkt misschien wel vanzelfsprekend dat je niet de mama bent als plusmama, maar het feit dat je wel gelinkt wordt aan de rol van mama, geeft de indruk, zelfs druk, dat je aan bepaalde verwachtingen moet voldoen. Met de naam komen namelijk verwachtingen mee die gelinkt zijn aan de liefde, taken, rollen, energie, zachtheid, toewijding, geduld.... van een mama. Als we niet 'plusmama' zouden heten en niet gelinkt zijn aan een mama, zouden we dan vanzelf nog hetzelfde hiervan doen? Of zo hard proberen om dit allemaal goed te doen, zoals het 'hoort' van een mama? Of met de innerlijke strijd rondlopen wanneer dit (uiteraard) niet vanzelf lukt zoals bij een mama?

Die struggles zijn ook heel menselijk. Je krijgt plots het label dat gelinkt is aan de belangrijkste band die iemand in zijn leven kan hebben. Die met de moeder. De moederband, de basis van alle relaties in je leven. Dat zet zoveel in gang voor de rest van ons leven.

Dat is iets heel unieks. Als plusmama sta je daar volledig los van, want je bent uiteindelijk biologisch gezien een vreemde voor dat kind. En toch draag je de naam ‘plusmama’. Vele vrouwen willen geen plusmama genoemd worden. Los van de band die ze hebben met het kind, er zit dat woord mama in en daar zit zoveel lading op, dat velen niet vrijwillig willen dragen.

Dat betekent natuurlijk niet dat je ook geen heel belangrijke en mooie rol kan spelen in het leven van het kind. Ik geloof dat ik zelf als volwassene een mooie, aanvullende waarde heb in het leven van mijn plusdochters. Ik denk alleen dat we er eens mogen bij stilstaan dat een benaming als plusmama heel wat impact heeft op onze identiteit als partner, als vrouw, als persoon, als mama.

Dat is dan bekeken langs de kant van de plusmama. Ook op het kind heeft het een impact dat hij plots een ‘plusmama’ heeft. Het kind heeft al een voeling bij het woord ‘mama’. Hij heeft daar een invulling van, een gevoel bij, gebaseerd op wat hij heeft met de eigen mama.

Een plusmama erbij, dat woord kan best heftig zijn voor het kind. Ten eerste hij heeft er niet om gevraagd en ten tweede heeft hij al een mama. Dus dat moet heel wat teweeg brengen bij een kind om te horen te krijgen. Zeker wanneer de plusmama in haar eigenheid niet overeenstemt het beeld dat het kind heeft van ‘mama’. Met verwarring en weerstand tot gevolg.

En wat met de biololgische papa? Hij krijgt er niet alleen een partner bij, die vrouw gaat bovendien zitten op de plaats waar voorheen de mama zat, gelijk wat dat dan mag betekenen. Wat geeft hij uit handen? Neemt zij de taken over die een mama in het gezin doet of komt dat bij de biologische ouder te liggen?

Ook voor de biologische mama, bij wie dat het toch ook heel wat in gang zet wanneer er iemand in het leven van haar kinderen en ex bij komt, die moet voldoen aan het plaatje plusmama.

Vanuit mijn expertise als plusoudercoach ben ik mij nog meer dan daarvoor bewust van alle dynamieken en loyaliteiten die er op de achtergrond spelen (ik heb er zelfs een programma over gemaakt: 'De achtergrond van het nieuw samengestelde gezin').  De impact hiervan is voelbaar bij iedereen die betrokken is bij het nieuw samengestelde gezin. Vanwaar komt de veronderstelling dat als je naast een biologische ouder komt te staan, dat je dan sowieso ook in de categorie van een variant van ouder terecht komt? Als het niet in die benaming zou zitten, denk ik dat we met andere verwachtingen zouden te maken kunnen krijgen en ik denk dat er bij veel plusouders druk zou wegvallen, net als dat het ook tussen biologische ouders veel minder spanning zou geven. We zouden misschien wel andere taken opnemen, onszelf een andere plaats in het gezin geven, misschien zouden we het dan niet eens als een gezin zien.

Ik dacht aan mijn eigen pluskinderen (ook over dit woord kan veel gezegd en geschreven worden ;-)), waar ik overigens een mooie band mee heb, en hoe zij een plusmama zouden omschrijven. Ik denk dat er wel meerdere plusmama’s voor hen zouden verschijnen, zoals de moeder van een van de vrienden van de jongste.

Wat betekent dat dan, ‘plusmama’ zijn? Het is gelinkt aan de relatie met de papa en toch enkel benoemd in relatie tot het kind.

Ik vraag mij af, stel dat we nu niet plusmama zouden heten en wel een benaming hebben die identificeert dat je de partner bent van iemand met kinderen. Stel dat we vb ‘pluspartner’ zouden heten, dat brengt andere intenties en verwachtingen met zich mee. Zouden we het nog als onze taak zien om de was te doen van het gezin? Zouden we in onze planning nog rekening houden met de kinderen van onze partner hun hobbies? Zou er nog zoveel spanning zijn tussen de mama en de plusmama? Alleen al als het een andere benaming zou hebben, als de link met de moederfiguur en haar taken/plaats er niet meer zou zijn.

Ik heb er zelf ook geen oplossing of alternatief voor. Het is een delicaat onderwerp. Er zijn zovele plusmama's die zich heel goed voelen in deze identiteit en alles wat daar komt bij kijken. Tegelijk weet ik dat er ook heel wat zijn die veel druk ervaren door deze rol. Net daarom, omdat er zo een breed gamma aan mogelijke houdingen hierin is (er is geen goed of fout), zie ik het als een mooie oefening om eens na te denken over welke term en bijhorende identiteit het meeste geschikt zou zijn. Zodat het voor iedereen een pak aangenamer kan worden om op die plaats te gaan staan 🙏.

Tot dan, haal ik zachtheid, inspiratie en levenslessen uit deze, voor mij toch ook wel bijzondere plaats als 'plusmama'. Wat dat ook mag betekenen voor ieder van ons 💛.